สิ่งหนึ่งที่หลายคนรอคอยเมื่อวันไหว้พระจันทร์ (จงชิวเจี๋ย 中秋節) ใกล้เข้ามาถึง นั่นก็คือการตั้งโต๊ะไหว้พระจันทร์เพื่อ ขอพรความรัก เสริมความมั่งคั่งอุดมสมบูรณ์ บ้างก็ขอให้มีความเยาว์วัยและงดงามตลอดไป แต่ทุกท่านรู้ไหมคะ ว่าตำนานวันไหว้พระจันทร์นั้นได้มีการเล่าต่อกันมาโดยมีเนื้อหาที่แตกต่างกันไปหลายตำนานด้วยกัน
วันนี้สุขสวัสดิ์เลยได้รวบรวมตำนานเทศกาลวันไหว้พระจันทร์มาให้ทุก ๆ ท่านได้ศึกษากันค่ะ
หัวข้อทั้งหมด
ตำนานเทพธิดาฉางเอ๋อ
ตำนานของเทพปกรณัมจีน เทศกาลไหว้พระจันทร์เกี่ยวกับเทพปกรณัมจีน เล่าถึงเทพธิดาแห่งดวงจันทร์ นามว่า “ฉางเอ๋อ”
ฉางเอ๋อเป็นหญิงคนรักของ โฮวอี้ นักยิงธนูแห่งสวรรค์ ที่ใช้ธนูยิงดวงอาทิตย์ตกลงไปถึง 9 ดวงจากทั้งหมด 10 ดวง ซึ่งเป็นการกระทำที่ฝ่าฝืนบัญชาสวรรค์ จึงโดนลงทัณฑ์ให้ไปใช้ชีวิตธรรมดาเช่นมนุษย์ทั่วไปบนโลกมนุษย์กับฉางเอ๋อ แต่แล้วโฮวอี้ก็ถูกคนสนิททรยศฆ่าตาย
ส่วนฉางเอ๋อนางได้ดื่มน้ำอมฤตเพื่อที่จะมีชีวิตอมตะ แล้วเหาะกลับไปยังดวงจันทร์อีกครั้งตามลำพังด้วยความโศกเศร้า
ตำนานกระต่ายบนดวงจันทร์
อีกตำนานหนึ่งได้เล่าว่า มีอยู่ปีหนึ่งในเมืองปักกิ่งเกิดโรคอหิวาระบาดหนักไปทั่วประเทศ
เมื่อเทพธิดาฉางเอ๋อซึ่งอยู่บนดวงจันทร์ได้มองลงมาเห็น ก็รู้สึกทุกข์ใจเป็นอย่างมาก จึงส่งกระต่ายหยกที่ปกติจะมีหน้าที่ตำยาอยู่บนดวงจันทร์ ให้ลงมารักษาโรคชาวบ้าน
กระต่ายหยกแปลงกายเป็นหญิงสาวออกรักษาผู้คนหายจากโรค ชาวบ้านรู้สึกซาบซึ้งใจในความช่วยเหลือ จึงได้ตอบแทนด้วยการให้สิ่งของต่าง ๆ
แต่กระต่ายหยกก็ไม่ยอมรับสิ่งใดเลย เพียงแค่ขอยืมชุดชาวบ้านใส่เท่านั้น ไปถึงไหนก็จะเปลี่ยนชุดไปเรื่อย ๆ บางทีแต่งเป็นคนขายน้ำมัน บางทีก็แต่งเป็นหมอดูดวง แต่งเป็นชายบ้าง แต่งเป็นหญิงบ้าง หลังจากกำจัดโรคให้ชาวเมืองจนหมดแล้ว กระต่ายหยกก็กลับขึ้นไปยังดวงจันทร์
นับแต่นั้นมาชาวบ้านจึงได้กราบไหว้บูชาเทพเจ้ากระต่ายในวันไหว้พระจันทร์ด้วย
ตำนานจักรพรรดิจีนและการเมือง
ตำนานจักรพรรดิจีนและการเมือง เรื่องที่ 1
เรื่องราวได้เกิดในยุคของฮั่นเหวินตี้ แห่งราชวงศ์ฮั่น ได้ทรงพระสุบิน (ฝัน) ว่าพระองค์ลอยขึ้นไปเที่ยวชมพระราชวังบนดวงจันทร์ และได้พบกับฉางเอ๋อกำลังร่ายรำอยู่อย่างงดงาม .
พระองค์ทรงเพลิดเพลินและเกษมสำราญเป็นอย่างยิ่ง กระทั่งเมื่อตื่นพระบรรทมและโปรดให้สุบินนั้นเป็นความจริง จึงมีรับสั่งให้นางสนมแต่งตัวและร่ายรำเลียนแบบเทพธิดาฉางเอ๋อที่พระองค์ได้พบเจอมา
จากนั้นก็ได้แพร่หลายไปสู่ราษฎรและเป็นประเพณีต่อมา ซึ่งในอดีต ชาวจีนโดยเฉพาะหญิงสาวจะสวดขอพรจากเืพธิดาฉางเอ๋อเพื่อที่ขอให้มีความเยาว์วัยและงดงามตลอดไป
ตำนานจักรพรรดิจีนและการเมือง เรื่องที่ 2
ตามตำนานเล่าว่าเทศกาล หรือวันไหว้พระจันทร์เริ่มต้นมาตั้งแต่เมื่อ 2,000 ปีก่อนแล้ว ถือเป็นพิธีที่กษัตริย์จีนทรงประกอบพระราชพิธีเซ่นไหว้พระจันทร์เพื่อแสดงความขอบคุณพระจันทร์
ชาวจีนโบราณเชื่อว่าดวงจันทร์มีส่วนช่วยให้เกิดฤดูกาล มีส่วนในนํ้าขึ้นนํ้าลง มีส่วนในการเริ่มต้นทำการเกษตร ดวงจันทร์จึงส่งผลกระทบต่อความอุดมสมบูรณ์และพืชพันธุ์ธัญญาหารเป็นอย่างมาก
ดังนั้นวันนี้ในหนึ่งปีชาวจีนทุกชนชั้นจึงแสดงความขอบคุณดวงจันทร์ด้วยการเซ่นไหว้นั่นเอง
ตำนานจักรพรรดิจีนและการเมือง เรื่องที่ 3
สมัยมองโกลเข้ามาปกครองแผ่นดินจีน ชาวมองโกลได้มีการส่งทหารของตนไปประจำอยู่ในบ้านของชาวจีนครอบครัวละ 1 คนเพื่อสอดส่องดูแล
สิ่งนี้ทำให้ชาวจีนขุ่นเคืองใจอย่างมาก ท่านหลิวปั๋วเวินจึงคิดวิธีหนึ่ง คือให้นำกระดาษเขียนข้อความแล้วสอดไส้ไว้ในขนมเพื่อเรียกร้องให้ชาวจีนทุกคนลงมือสังหารทหารมองโกลที่ประจำอยู่ในบ้านของตนอย่างพร้อมเพรียงกันในวันเพ็ญเดือนแปด
ทั้งนี้เพื่อให้ชาวจีนที่ไปซื้อขนมมารับประทานกันได้อ่านข้อความดังกล่าวและช่วยกันกระจายข่าวนี้ออกไป เพื่อก่อการปฏิวัติโดยพร้อมเพรียงกัน
ณ วันเพ็ญเดือนแปดเลยทำให้สามารถโค่นล้มอำนาจการปกครองของมองโกลได้ในที่สุด
และเพื่อเป็นการฉลอง และรำลึกการกอบกู้แผ่นดินที่ประสบความสำเร็จ ประเพณีรับประทานขนมไหว้พระจันทร์ในวันเทศกาลดังกล่าวจึงมีการสืบทอดกันตลอดมาจนถึงปัจจุบันนั่นเองค่ะ
จะเห็นได้ว่าเทศกาลการไหว้พระจันทร์นั้นในแต่ละตำนานมีเรื่องราวที่แตกต่างกันไปอย่างสิ้นเชิง แต่สุดท้ายแล้วการไหว้พระจันทร์ก็ถือว่าเป็นประเพณีหนึ่งที่มีความสวยงาม แสดงถึงความประณีตในงานศิลของมนุษย์เรา ในเรื่องของการแต่งตัว จนไปถึงลวดลายบนขนมไหว้พระจันทร์ ซึ่งสิ่งนี้ควรค่าแก่การอนุรักษณ์ไว้ ให้ลูกหลานของเราได้สืบทอด และเห็นความสวยงามของเทศกาลไหว้พระจันทร์ค่ะ